روشهای مطالعه و یادگیری

روشهای مطالعه و یادگیری

آسیب شناسی مطالعه در دانش آموزان و شیوه های کنترل آن

حمید ترکمندی

معمولا همه می گویند : مطالعه کنید ، مطالعه مهم است ، زیاد بخوانید و ... اما کمتر به ما شیوه مطالعه را می آموزند . یکی از عواملی که باعث افت تحصیلی می شود ، مشکلات نحوه مطالعه و یادگیری است . یکی هنگام مطالعه راه می رود ، یکی بلند می خواند ، یکی با چشم می خواند و ... خیلی ها اعتراض دارند که وقت زیادی صرف مطالعه می کنیم ولی چیزی یاد نمی گیریم ! به اختصار برخی آسیبهای عمده مطالعه آورده می شود :

1 ـ  بلند خوانـــی هنگام مطالعــــه :

بلند خوانی باعث می شود ماهیچه های زبان و فک مدام حرکت کنند . تار های صوتی پیوسته منقبض و منبسط می شود و این فعالیتها فرد را خسته می کند و در اثر تکرار ،  موجب زدگی نسبت به مطالعه خواهد شد .

2 ـ  مطالعه کردن در حین راه رفتن عامل خستگی زود هنگام و کاهش زمان مطالعه است .

کاهش تمرکز ، مهمترین مشکل در این مورد می باشد چرا که فرد باید مواظب دیوار ، جداول ، سنگ و غیره باشد و این موجب عدم تمرکز هنگام مطالعه است .

3 ـ  مطالعـــه در کنار وسایل صوتــــی :

 واقعیت این است که گوش دادن به برنامه های صوتی مثل یک قطعه موسیقی که از ضبط صوت پخش می شود یا برنامه ای که از تلویزیون دریافت می گردد ، باعث تقسیم فعالیت های ذهنی آدمی به دو بخش می شود یکی متوجه مطالعه کتاب و دیگری متوجه برنامه ای که می شنود . به هر حال هر نوع سر و صدای مزاحم ، عامل عدم تمرکز حواس هنگام مطالعه می باشد .

4 ـ  خــــواندن بیش از حد :

دختران معمولاً بیش از پسران درس می خوانند و شاید یکی از عوامل موفقیت آنان باشد اما افرادی که بیش از حد درس می خوانند از شدت حالات عصبی خود رنج می برند و اظهار خستگی و زدگی می نمایند . علت خواندن بیش ازحد می تواند رقابت زیاد ، جواب دادن عین مطالب کتاب در امتحان ، احتمال تصحیح برگه ها توسط دبیران سختگیر و ... باشد که با توضیح دبیران مبنی بر اینکه رساندن مفهوم و یادگیری ارزشمند تر از حفظ مطالب است ، رفع می گردد .

5 ـ  در شـــروع مطالعه از ساده به مشکــــل خواندن :

فردی که ابتدا خسته نیست دروس یا مطالب ساده را می خواند و هنگامی که خسته می شود سراغ مطالب و دروس مشکلتر می رود و این باعث می شود که در اثر درک نکردن ، از مطالعه دلسرد شود . اینجا مناسبتر است ابتدا مطالب سنگین تر خوانده شود تا در صورت خسته شدن مطالعه مواد دروس ساده  ، مشکل را افزایش ندهد .

6 ـ  بی وقفـــه خواندن :

اینگونه افراد ، زمان استراحت کردن را اشتباهاً به معنای زمان از دست رفته می دانند نه فرصتی برای تمدد اعصاب و افزایش بازدهی . همچنین از تاثیر استراحت در امر یادگیری غافلند . زمان استراحت بین مطالعه در افراد مختلف ممکن است به نتیجه مطلوبی رسید مثلاً  بار اول یک ساعت و نیم مطالعه و 20 دقیقه استراحت ،  بار دوم یک ساعت و ربع مطالعه و 30 دقیقه استراحت ، بار سوم یک ساعت مطالعه و 40 دقیقه استراحت .

7 ـ  حفظ کـــــردن طوطـــــی وار :

معمولاً مطالبی که فهمیده می شود پایدار تر از مطالب حفظ شده است .  همچنین در مطالب فهمیده شده ، تفکر و تعقل دخالت دارند و در مطالب حفظ شده تکرار .

8  ـ  وجود اضطــــراب :

اضطراب ترس مبهم است و در صورت غیر معمول ،  مشکلی جدی برای امر مطالعه و یادگیری است .

9 ـ  وســــواس در مطالعـــه :

فرد یکبار مطلبی را می خواند و بعد دچار تردید می شود که آیا آنرا خوب فهمیده است یا نه . مجدداً به مطالعه همان مطلب می پردازد و تردید مجدد او را به مطالعه دوباره سوق می دهد و این جریان آنقدر ادامه می یابد تا فرد را خسته کند . کاهش فشار های روانی این افراد توسط والدین و معلمان و مشاوران ، مفید است .

10-  ابتـــــلا به افسردگـــــــی :

افسردگی نوعی بیماری خلقی می باشد که همراه با افت فعالیتها و تلاش های فرد مبتلا ، خستگی و یاس است . فرد افسرده به سمت کتاب درسی می رود و آن را باز می کند ، ولی حوصله خواندن را در خود نمی یابد و دچار کاهش تمرکز است . با درمان افسردگی ، تمایل به مطالعه و یادگیری افزایش می یابد .

مهارتهای تحصیلی و مطالعه

1 -  خوب دیدن و یادداشت برداری

 2 -  حضور درکلاس

3 - مطالعه مؤثر

 4 - ویرایش یادداشت های درسی

 5 - ایجاد عادتهای خوب در مطالعه

 6 - چگونه یک کتاب مشکل را بخوانیم

 7 - کنترل محیط مطالعه

 8 - مطالعه گروهی برای افزایش سطح یادگیری

 9 - تمرکز حواس

 10- تمرکز برخی نکته های اساسی .

با این که از دانشجویان انتظار می‌رود با توانایی یادداشت‌ برداری خوب پا به دانشگاه بگذارند اما همیشه این طورنیست . دبیرستان این توانایی را ایجاب نمی‌کند و بنابراین مهارتهای خوب گوش دادن و یادداشت برداری آنها ضرورتا باید بهتر گردد .

سعی کنید : شنونده فعال و مثبتی باشید . چگونه ؟ در ردیف‌های اول بنشینید ، نه چیزی بخوانید و نه صحبت کنید . در طی 20 دقیقه دوم (یعنی معمولا زمانی که توجه خود را  از دست می‌دهید) و تا آخرین دقایق ، تا زمان ارائه خلاصه یا نتیجه‌گیری توجه ویژه خود را حفظ کنید . سعی کنید: یادگیرنده فعال و مثبتی باشید . چگونه ؟ با علاقه به مطالب درسی با طرح پرسش‌هایی برای دریافت پاسخ در کلاس شرکت جویید . شما می‌توانید این کار را با اندیشیدن دربارة موضوع درسی ، و پیش‌قدم شدن در ارائه کنفرانس و از قبل خوانی مطالب درسی انجام دهید (اگر حفظ کردن مطالب برای شما دشوار است ، مورد اخیر به ویژه برایتان سودمند است . ) سعی کنید :  با توجه ویژه به مطالب اصلی ، یادداشتهای دقیق بردارید . چرا ؟ممکن است نکته اصلی آن جا باشد ، اگر چنین است ، آن را یادداشت کنید . افزون بر آن ، در پی نکات تأکیدی برآیید ؛ یعنی یافتن آن نکات از لا به لای کلام استاد ، زبان بدنی یا آنچه در چهره و حرکات دست و بدن او مشهود است و یا زمانی که استاد مطلبی را به دقت از روی یادداشتهایش برای شما می‌خواند . اگر فکر می کنید نکته اصلی را دریافت نکرده اید ، یادداشت‌هایتان را به همکلاس‌هایتان یا استاد نشان دهید . سعی کنید : به هنگام یادداشت برداری بین مطالب کمی فضای خالی بگذارید . چرا ؟ شما باید برای نوشتن مطالب به زبان خودتان و افزودن آن به یادداشت‌هایتان به حد کافی جا داشته باشید . این روش به شما کمک می‌کند تا با یکپارچه کردن مطالب فعلی با آنچه از قبل می‌دانستید ، در سطحی ژرفتر مطلب را بیاموزید . همچنین گذاشتن فضای اضافی در یادداشت‌هایتان ، یافتن مطالب را به هنگام مطالعه برایتان آسانتر می‌کند.   سعی کنید : در خلال 24 ساعت برای هر کلاس 10 دقیقه یادداشتهای خود را مرور کنید . چرا ؟  زیرا در غیر اینصورت شما50 تا 80 درصد از مطالب را  از دست می‌دهید . سعی کنید: یادداشت‌های خود را طوری تنظیم کنید تا بتوانید به طور مؤثری مطالعه کنید .  چگونه ؟ قسمت وسیعی از حاشیه سمت راست صفحه را خالی بگذارید ، این جا جای نوشتن پرسش‌هایی است که به هنگام خواندن برایتان مطرح می‌شود پشت صفحه را خالی بگذارید تا صفحه را به راحتی برگردانید . یادداشت‌ها را بپوشانید یا صفحه را به پشت برگردانید و به پرسش‌هایی که ضمن مطالعه طرح کرده‌اید ، پاسخ دهید . مهارتهای یادداشت برداری و حضور در کلاس و یادداشتهای کافی جزء ضروری یادگیری و مطالعه کار آمد در دانشگاه به شمار می آید .

به پیشنهاد های زیر فکر کنید و سیستم یادداشت برداری خود را بهبود بخشید :

1- فعالانه به درس گوش دهید ، اگر ممکن است قبل از نوشتن فکر کنید ولی مراقب باشید از یادداشت برداری عقب نمانید .

2- ذهن خود را نسبت به مطالبی که با آن مخالفید باز بگذارید . اجازه ندهید بحث کردن در یادداشت برداری شما مداخله کند .

3- اگر پرسش مربوط به موضوع برایتان طرح شده ، آن را بپرسید .

4- از روش استاندارد یادداشت برداری  شامل نقطه گذاریها ، اختصارات ، حاشیه ها و غیره استفاده کنید و آن را در خود بپرورانید .

5- یادداشتها را در دفتری بزرگ نگهداری کنید . تنها حُسن دفترچه های کوچک در آسانی حمل آنهاست ولی برای هدف اصلی شما مناسب نیستند ، دفتر بزرگ به شما امکان می دهد حاشیه گذاری مناسبی را رعایت کنید .

6- هرگاه بخشی از صفحه به بخش دیگر همان صفحه می رسید ، یک جای خالی باقی بگذارید تا در صورت لزوم در آینده آن را با مطالب تکمیل شده پرکنید . هدف شما یادداشت برداری مفید است و نه صرفاً نگهداری اوراق !

7- سعی نکنید از تمام مطالب استاد یادداشت بردارید . این کار در وهله اول غیر ممکن و در وهله دوم غیر ضروری است زیرا تمام مطالب از اهمیت یکسانی برخوردار نیستند . بیشتر وقت خود را صرف گوش دادن و یادداشت برداری از نکات مهم و اصلی کنید . اگر شما با حداکثر سرعتتان یادداشت بردارید ، شنونده خوبی نخواهید بود . گر چه گاهی نوشتن از اندیشیدن مهم تر است .

8- در پی سر نخ های نکات مهم باشید ، یعنی تکرار نکات تاکیدی ، تغییر در آهنگ صدا ، فهرست کردن نکات مهم و غیره .

9- بسیاری از اساتید می کوشند در خلال تدریس چند نکته اصلی و چندین نکته کم اهمیت تر ارائه دهند . و بقیه سخنرانی را به مطالب توضیحی و مثالها اختصاص دهند . سعی کنید نکات اصلی را یادداشت کنید و خود را در دام نکات کم اهمیت تر که ارتباطی اندک با یکدیگر دارند ، اسیر نکنید . اگر خوب گوش کنید به ارتباط میان آنها پی خواهید برد . در مورد مطالب که استاد آنها را با اهمیت تر تلقی می کند ، دقت نظر به خرج دهید .

10- یادداشتهای اصلی خود را به صورت روشن و خوانا بنویسید تا برای خودتان قابل خواندن باشد ولی هر کجا که توانستید از علایم اختصاری ابداعی خودتان استفاده کنید . این کار مستلزم دوباره نویسی یادداشتهایتان است تا در زمان بهتری بتوانید آن را بخوانید و بدان بیندیشید . همچنین پاکیزگی از جهاتی حُسن است ولی الزاماً یادگیری شما را افزایش نمی دهد .

11- بدون ملاحظه هر آنچه را روی تخته سیاه می بینید ، در دفترتان بنویسید . آیا تاکنون فکر کرده ایدکه نوشته های ناخوانای روی تخته ممکن است سر نخ یک سؤال امتحانی باشد ؟

 شاید شما نتوانید تمام نوشته های روی تخته را با یادداشتهایتان از گفته های سخنرانی تلفیق و یکدست سازید . ولی اگر آنها را جداگانه بنویسید چه بسا در آینده سرنخ مناسبی باشد . اگر هم چنین نشود ، اشکالی ندارد . شما چیزی را از دست نداده اید . در هر صورت شما در کلاس بودید .                   

12- در کلاس در ردیفهای جلوتر بنشینید ، زیرا آنجا حواستان کمتر پرت می شود و شنیدن ، دیدن و توجه به مطالب مهم ساده تر می باشد .

13- نکات و پیشنهاد های پیش گفته شده را با دقت عمل کنید . شما چهار بار سریعتر از سخنان یک سخنران می توانید فکر کنید . برای گوش دادن مؤثر باید نیرو صرف کنید؛ برای جبران سرعت ارائه مطالب ، شما باید به طور فعال تصمیم به گوش دادن بگیرید . یادداشت برداری یک شیوه تقویت گوش دادن است و استفاده از رویکردی نظامدار در یادداشت کردن و مرور مطالب ، توانایی فهم و یادآوری محتوای سخنرانی ها را به طور غیر قابل محاسبه ای افزایش خواهد داد . قبل از کلاس  از نظر ذهنی خود را آماده شنیدن کنید . در حالی که منتظر شروع جلسه بعدی درس هستید ، خود را در مورد جلسه قبل ارزیابی کنید . جهت حفظ آمادگی ذهنی خود درباره نکات اصلی درس و اصطلاحات فنی و غیره از تکالیف خواندنی مناسب و مختصر استفاده کنید . هر کاری که برای بهبود هوشیاری جسمانی و روانی خود می توانید انجام دهید . خستگی ، گرسنگی ، زمان روز ، محل نشستن ، همگی می توانند روی انگیزة شما تأثیر داشته باشند . دفترچه‌های یادداشتی را انتخاب بکنید ( بخرید ) که به یادداشت برداری نظامدار شما کمک کنند ؛ برای هر دوره تحصیلی یک دفترچه مستقل و دارای صفحات کامل پیشنهاد می شود . بهتر است که دفترچه یادداشت شما به شکل یکی از اشکال ذکر شده در قسمت پایانی این بروشور باشد . آماده شنیدن باشید . در طی کلاس ، شنیدن خود را معطوف به ساختار و اطلاعات سخنرانی کنید . در مقابل حواس پرتی ، واکنش های عاطفی یا خستگی مقاومت کنید .  در استفاده از شکل ، علایم اختصاری و غیره ثبات قدم داشته باشید . برای فهم نکات مهم درس به علایم کلامی ، بدنی و دیداری استاد توجه کنید . به نکات مهم و کلیدهای راهنما برچسب بزنید ؛ نکات اصلی ، مثالها . هر گاه ممکن باشد محتوای درس را به زبان خود برگردانید . اما اگر نتوانستید ، اجازه ندهید که نگرانی تان موجب عدم توجه شما گردد .

اگر احساس کردید که نمی توانید به قدر کافی یادداشت برداری نمائید . صفحه خود را به 5 قسمت تقسیم کنید و سعی کنید که هر قسمت را در 10 دقیقه پر نمائید . ( یا اینکه روش خود را عوض کنید) . اگر مسئله ای را نفهمیدید ، در آن باره سؤال کنید . بجای بستن سریع دفترچه یادداشت و آماده رفتن شدن ، به دقت به اطلاعات ذکر شده در پایان کلاس گوش دهید : جملات خلاصه ممکن است ارزش ویژه ای در مشخص کردن نکات اصلی داشته باشند ، آنها ممکن است سؤالات امتحان میان ترم باشند و غیره . بعد از کلاس ، هر سؤال را که بدنبال سخنرانی برایتان مطرح شده از طریق پرسیدن از استاد یا همکلاسی ها ، روشن کنید . نکات از قلم افتاده یا اصطلاحات بد فهمیده شده را با استفاده از کتاب یا سایر منابع کامل کنید . یادداشتهای خود را ویرایش کنید ، نکات اصلی را برچسب بدهید ، کلیدهای یادآوری و سؤالاتی جهت پاسخ دادن را اضافه کنید . نکات کلیدی را با رنگهای مختلف مشخص کنید . عقاید و تعمقات خود را بنویسید و آنها را از سخنان استاد متمایز سازید ( با سخنان استاد قاطی نکنید) . بطور دوره ای یادداشتهای خود را مرور کنید. به کلیدهای یادآوری خود دقت کنید و ببینیدکه قبل از خواندن مجدد یادداشتها چقدر از آنها را می توانید یادآوری کنید . به ظهور موضوعات مفاهیم اصلی و روشهای ارائه در طی کل دوره تحصیلی و در جلسات متعدد درس دقت کنید . سؤالهای تستی طرح کرده و به آنها پاسخ دهید . یادداشتهای کلاس را در این قسمت بنویسید. یادداشتهای خود را در این قسمت ویرایش و خلاصه کنید . افکار ، عقاید و سؤالات مناسب با درس را در این قسمت بنویسید . خلاصه یادداشتهای خود را ویرایش و در این قسمت خلاصه کنید .

ویرایش یادداشت های درسی :

دلایل خوبی برای سازماندهی و بازنگری هر چه سریعتر یادداشتهایتان پس از سخنرانی وجود دارد :

الف) تا زمانی که موضوع درس هنوز در ذهن شما تازه و آماده است ، می توانید از مثالها و حقایقی که در حافظه شما از درس به جای مانده و فرصت نوشتن آنها را در حین سخنرانی نداشته اید ، برای تکمیل یادداشتهایتان استفاده کنید . علاوه بر این شما می توانید قسمتهایی از درس را که برایتان مبهم باقی مانده است باز یابی کرده و از استاد ، یک همکلاسی ، از متن کتاب درسی و یا از طریق سایر منابع برای کسب اطلاع بیشتر ، برای رفع ابهام کمک بگیرید. ب) مرور بلافاصله مطالب ، نتیجه بهتری نسبت به مرور پس از مدت طولانی تر به بار خواهد آورد . اگر دانشجویی در مدت 24 ساعت و یا قبل از جلسه درسی بعدی مطالب را مرور کند از میزان محفوظات او کاسته و بر میزان فراگیری او بیشتر از مرور مطالب افزوده می شود . روش حاشیه نویسی در کنار یادداشتهایتان ، بر دوباره نویسی ارجحیت دارد . پیشنهاد های زیر می تواند در زمینه حاشیه نویسی در کنار یادداشتهایتان مفید باشد :

الف) زیر جملات کلیدی و مفاهیم مهم خط بکشید .

ب) از درج ستاره (*) و علایم راهنما برای نشان دادن مطالب مهم بهره بگیرید .

ج) از حاشیه های دفترتان یا از صفحات خالی برای هماهنگ کردن یادداشتها با متن کتاب درسی استفاده کنید . برای تطبیق یادداشتها با متن کتاب درسی ، شماره صفحه متن مربوط در کتاب را در کنار یادداشتهایتان بنویسید .

د) از کلید واژگان و خلاصه استفاده کنید .

 ه) یک طرف حاشیه یادداشتهایتان را برای نوشتن واژه های کلیدی مانند اسامی مهم ، فرمولها ، تاریخ ها و مفاهیم اختصاص دهید . این کار شما را وادار به پیش بینی پرسش های عینی می کند وحقایقی به دست می دهد که شما برای تهیه مقاله بدان نیاز دارید .

و) از طرف دیگر می توانید از حاشیه یادداشتهایتان برای نوشتن خلاصه های کوتاه از عناوین موجود در آن صفحه ، مرتبط کردن محتویات هر صفحه با کل درس جلسه فعلی یا جلسه قبل بهره بگیرید . تهیه چنین یادداشتهایی نه تنها در یادگیری مطالب به شما کمک می کند ، بلکه شما را برای نوعی از تفکر مورد نیاز در امتحانات تشریحی و نیز امتحانات موسوم به "عینی" آماده می سازد . آنچه برای پیشرفت تحصیلی دارای اهمیت اساسی است چیست ؟ اولین و مهمترین چیز ، لااقل برای توفیق در کلاس درس ، استفاده مؤثر از زمان خارج از کلاس درس است . می دانیم که هر شبانه روز 24 ساعت است . دو یا سه ساعت هر روز را به مطالعه کردن اختصاص دهید . اگر زمانی که در کلاس ها ، غذاخوری ، خواب شبانه و درس خواندن صرف می شود از 24 ساعت کم کنیم  ، باز پنج یا شش ساعت باقی می ماند که می توانیم آن را به کارهایی اختصاص دهیم که بیش از مطالعه کردن دوست داریم . عامل دیگری که توفیق تحصیلی به دنبال می آورد  ، مرور مرتب یادداشتهای کلاسی و فصلهای مربوطه کتاب درسی است . مرور دوره ای و آماده سازی برای امتحانات دراز مدت ، وقت بیشتری در اختیار شما می گذارد و از با عجله برای امتحان آماده شدن جلوگیری می کند . بدین شیوه شما می توانید با کمال آرامش ، با انگیزه بیشتر و تشویش کمتر در روز امتحان حاضر شوید . آخرین چیزی که شما می توانید جهت دستیابی به نمرات خوب انجام دهید بهره جویی از تمامی منابع و امکاناتی است که دانشگاه در اختیار شما می گذارد . همه این منابع می تواند به شما کمک کند . آمادگی جهت شرکت در کلاس کیپ آلن اگر زمانی را برای آماده سازی خود اختصاص ندهم بدلیل پر بودن برنامه کاری ام نمی توانم به اهدافی که برای خود تعیین کرده ام دست یابم . آماده سازی بسیار به شما کمک می کند . اگر جهت شرکت در کلاس درس خودتان را آماده کنید متوجه می شوید که کلاس درس تجربه بسیار لذت بخشی است . نه تنها استاد متوجه می شود که شما در کلاس درس آماده و فعال هستید بلکه متوجه می شوید که شما می توانید از طریق وا داشتن همکلاسی ها به شرکت در مباحث کلاسی ، با آنها همکاری کنید . اگر شما خواستار یک درجه دانشگاهی هستید یا وقت دارید از آموزش دانشگاهی استفاده لازم را ببرید بر عهده خود شماست که در این زمینه تصمیم بگیرید . پیشاپیش خودتان را آماده کنید تا نزدیک امتحان کامل و نهایی ، خودتان را با حجم عظیمی از دروس روبرو نبینید . من خود به عنوان یک دانشجو می دانم درباره چه صحبت می کنم . وقتی می گوییم آماده سازی امری اساسی است ، برای کسب منافع در دانشگاه رقابت می کنیم . و نیز برای نمرات و وقتی هم که دانشگاه را ترک می کنیم برای دستیابی به شغل مناسب رقابت می کنیم . در چنین فضایی به آسانی می توانیم قدرت همکاری را که از طریق گروههای حمایتی مطالعاتی ایجاد می شود ، نادیده بگیریم . گروههای حمایتی مطالعاتی به شما انرژی می دهند . انسانها ، حیوانهای اجتماعی هستند و ما از گروهها ، کسب قدرت می کنیم . صرف نظر از رفاقت ، دوستی و خرسندی ، گروههای حمایتی می توانند به تعالی روحی شما یاری رسانند . گاه پیش می آید که شما نمی خواهید روی درسهای خود کار کنید ولی اعضای گروه مطالعه ، می توانند از شما حمایت کنند و شما را تشویق به کار نمایند . علاوه بر کسب نیرو از گروه به هنگام کاهش تمایل و توان شما می توانید خودتان هم از دیگران حمایت کنید وقتی آنها به حمایت شما نیاز دارند . یک گروه حمایتی مطالعاتی همچنین مکان خوبی برای ایجاد روابط تشویق کننده با مردم است بنابراین به هنگام مطالعه به فکر دوستان و همکلاسی خود باشید . در آمیختن مطالعه با فعالیتهای اجتماعی مارک کریلی موفق ترین دانشجویان  ، فعالیتهای اجتماعی را با عادات مطالعاتی خوب متوازن می سازند . پرداختن به فعالیتهای اجتماعی ، فشار روانی را کاهش می دهد و از خسته شدن شما پیشگیری می کند . حتماً یک ساعت بعد از مطالعه را به ملاقات دوستان یک بازی فرح بخش ، تمرین در باشگاه ورزشی ، یا گپ زدن با یک دوست جدید اختصاص دهید . وقتی چنین فعالیتهای اجتماعی را در برنامه می گنجانید در مطالعه تمرکز بهتری حاصل می شود . ایجاد یک زندگی اجتماعی سالم ، عادات معمول مطالعه را توسعه می بخشد . بعد از فعالیتهای اجتماعی فوق ، کتابها و تکالیف را  به کتابخانه انتقال دهید . در یک مکان راحت و ساکت انتخاب کنید و به مدت دو یا سه ساعت مطالعه کنید . پس از هر 45 دقیقه مطالعه مداوم ، ده دقیقه برای استراحت فاصله بیندازید . دوستی را بیابید که با شما از لحاظ عادات مطالعه ، شباهت دارد . مکان و میز مطالعه مشترکی را با او انتخاب کنید . به خاطر داشته باشید که پس از اتمام کار پیش از خواب زمانی را به فعالیت اجتماعی اختصاص دهید . شما با احساس سرزندگی و آمادگی برای یک روز دیگر از خواب بیدار شوید . تنظیم آهنگ رضایت بخش جین فرا آیا تا به حال به دلیل عملکرد پایین تر از سطح توانایی خود در دوره تحصیلی ناکام شده اید ؟

رهنمود حاضر برای کمک به حداکثر رساندن تلاشهای تحصیلی شما ارائه می شود . نمره خوب در درس تقریباً هیچگاه از خوش شانسی نتیجه نمی شود . نکته اساسی این است که به یک آهنگ رضایت بخش مطالعه دست بیابید . آهنگ رضایت بخش شما چیست ؟ چون آهنگ فعالیت را شما تعیین می کنید ، سازگار بودن آن برای شما مشخص است . جدای از زمانی که به مطالعه روزانه اختصاص می دهید تنظیم آهنگ فعالیت نمرات بالاتر از متوسط را نصیب شما می کند . عقب افتادن از برنامه را به گورستان گذشته بسپارید ! برای هر درس ، سطح علاقه و نوع درس را رتبه بندی کنید . فهرستی از نیازهای مربوط به هر درس تهیه کنید . نمره ای که دوست دارید به عنوان هدف ، تعیین کنید . یک برنامه درسی تنظیم کنید . برنامه درسی نمرات بهتر را تضمین می کند و در واقع می تواند زمان مطالعه ای را که هم اکنون صرف می کنید ، کاهش دهد . حتماً زمانی را برای مرور درس ها در نظر بگیرید . برنامه درسی شما باید مناسب و شما هم باید به آن وفادار باشید . افزایش زمان مطالعه توفیق برای شما به ارمغان می آورد .

مداد یا قلمی بگیرید و لطفاً بنویسید : گذشته با آینده برابر نیست ، حال از شما می خواهم آنچه را که نوشته اید بردارید و جایی آن را نصب کنید ، جایی که هر روز بتوانید آن را ببینید . معنی جمله فوق چیست ؟ معنایش این است که عادات غلط مطالعاتی و درسی مانند عدم تکمیل تکالیف ، غیبت از کلاسها ، حاضر شدن دیر هنگام در کلاسها و غیره الزاماً در آینده تکرار نمی شود . چه کسی وضع را تغییر خواهد داد ؟ بله درست حدس زده اید شما و تنها شما می توانید برای رسیدن به توفیقات بیشتر و زایندگی روز افزون ، آینده را تغییر دهید . اجازه ندهید گذشته آینده شما باشد . این را همیشه به خاطر داشته باشید . برای یک زندگی بهتر به تغییرات تن دهید . استفاده از کتابخانه پَت هیچینگ من می خواهم به شما خاطر نشان کنم که کار مؤثرتر با استفاده از کتابخانه دانشگاه ممکن می شود . منابع موجود در کتابخانه چه به صورت مقالات ، یا منابع الکترونیکی ، میکروفرمها یا رسانه ها و غیره می تواند به شما جهت دست یافتن به اطلاعات مفید سریعاً کمک کند . شما از طریق استفاده از امکانات کتابخانه در وقت و انرژی صرفه جویی می کنید و به نتایج بهتری می رسید . کتابخانه در واقع بهترین ابزار تحصیلی دانشگاهی است .

قبل از شروع یک کلاس ، مطالب مربوط به آن درس را از کتاب درسی بخوانید . آنگاه شما یکی از معدود دانشجویانی خواهید بودکه درس آن روز را می فهمید و می توانید به سؤالات پاسخ دهید ، سؤال کنید و در فعالیت کلاسی مشارکت جویید . شما اشراف داشتن به موضوع درس را به معنی حقیقی کلمه احساس می کنید . آماده سازی پیش از کلاس ، اثر بازخورد مثبت فوری دارد و شما را قادر می سازد اطلاعات بیشتری را ذخیره سازی کنید . بنابراین برنامه ریزی کنید زمان مطالعه روزانه را مشخص کنید یا چند تا از این فنون را در زمان مطالعه برنامه ریزی شده خود جای دهید .

فرض کنید مجبورید چند جلد کتاب را برای درس مطالعه کنید . وقت کافی برای انجام آن دارید ولی نمی توانید چشمهای خود را باز نگه دارید . حال این توصیه را به کار بندید .  نخست ، یک ساعت تنظیم کننده وقت که ثانیه ها را هم جدا می کند تهیه کنید . ساعت را برای فاصله های ده دقیقه ای تنظیم کنید . مطالعه را شروع کنید تا زمانی که صدای زنگ را بشنوید . از پشت میز بلند شوید و به مدت دو دقیقه در اتاق دوری بزنید ، می توانید آب میوه ای بنوشید سپس ساعت را باز تنظیم کنید و کل فرایند را تکرار کنید . اگر برخاستن و دور زدن و نوشیدن کفایت نکرده است به برخی فعالیتها مانند خم شدن تا سر زانو و بعد راست شدن ، عضلات خود را سفت و شل کردن بپردازید . این کار حرکت جریان خون به مغز را حفظ می کند . شما در آخر متعجب می شوید که همین دوره های کوتاه مطالعاتی تا چه میزان بر اطلاعات شما می افزاید . اولویت را به تحصیل و آموزش بدهید .

دو نکته به عنوان رهنمود :

الف - اولویت را همیشه به تحصیلات و آموزش خود بدهید . این اولویت می تواند شامل مطالعه در یک محیط ساکت و خواندن تکالیف بیش از یکبار ، دقیق یادداشت برداشتن ، و نوشتن مقاله ها لااقل یک هفته قبل از زمان معمول باشد.

ب - خوب بخوابید و خوب غذا بخورید . وقت خود را تا دیر وقت به صحبت با دوستان ضایع نکنید . برای صبحانه حتماً وقت بگذارید و قبل از کلاس مطالعه کنید . این توصیه ها معنایش این است که شما تنها آخر هفته را می توانید به خوش و بش کردن و گذراندن وقت با دوستان خود اختصاص دهید . نباید در این برنامه تا زمانی که نمرات اولین نیمسال به دست شما نرسیده تغییری بدهید . بخاطر داشته باشید که عدم شرکت در مهمانی ها تضمین کننده عدم مردودی در امتحانات است . شما زمانی مردود می شوید که از کلاس ها غیبت کنید و التزامی به تلاش بیشتر در خود ایجاد نکنید .

آیا حین امتحانات در به یاد آوردن اطلاعات خود دچار مشکل می شوید ؟ آیا میزان مطالبی که نیاز است یاد بگیرید شما را به استیصال و ناتوانی دچار می کند ؟ اطلاعات موجود در حافظه کوتاه مدت پس از چند لحظه زوال می یابند مگر آنکه سعی کنید آن اطلاعات را در حافظه بلند مدت جای دهید . پژوهش ما نشان می دهد اگر طی 24 ساعت دست به مرور مطالب فرا گرفته شده نزنید 80 درصد مطالب فراموش می شود . از طریق مرور اطلاعات در سریع ترین زمان ممکن ، شما نه تنها میزان مطالبی را که حفظ می کنید ، افزایش می دهید بلکه همچنین ساعات مورد نیاز قبل از امتحان برای مطالعه را کاهش می دهید . شما می توانید در برنامه درسی خود زمانهایی را به مرور مطالب اختصاص دهید . این کار با گامهای ساده زیر برداشته می شود : اول ، از برنامه ریزی کردن بعد از هر کلاس پرهیز کنید . زمانی را بین کلاس ها به مرور یادداشتهای خود اختصاص دهید . از مخفف نویسی استفاده نکنید . این کار تنها چند دقیقه وقت شما را می گیرد ولی به ذخیره سازی مطالب کمک خواهد کرد . دوم ، دوره های کوتاه مدت ، مطالب را مرور کنید . از تلنبار کردن و بعد به یکباره مطالعه کردن تمام مطالب پرهیز کنید چون این شیوه مطالعه فرساینده است و موجب می شود دانشجویان از مطالعه مطالب درس هر چه بیشتر طفره بروند . سوم ، زمانی را که در صف اتوبوس ، کتابفروشی یا لباسشویی تلف می کنید می توانید به مرور و سازماندهی یادداشتها اختصاص دهید . امر مهم وکلیدی ، اداره زمان ( تدبیر وقت) است . فراگیری تنظیم و تدبیر وقت ، زمان بیشتری برای مرور مکرر در اختیار شما می گذارد به طوریکه زمان کمتری برای با عجله برای امتحان آماده شدن اختصاص می یابید. هراسان نشوید پیتروان هونرت ممکن است با توجه به تمامی تکالیفی که باید انجام دهید و فرصت تا پایان ترم تحصیلی کم باشد ، دچار هراس شوید . برخی افراد دست از کار می شویند چون نمی دانند در این میان دست به چه کاری نمی زنند و البته بدترین نتایج از راه می رسند . راه حل این مشکل به نظر می رسد این است که نخست نگاهی سریع به چیزهایی که باید انجام دهید بیندازید ولی این چاره کار نیست به کل تکالیفی که باید انجام گیرد نظر نکنید .

توجه خود را به تنهایی روی هر گام خاص متمرکز کنید . برای مثال روی تکالیف ریاضی خود متمرکز شوید ، درباره مقاله انگلیسی ، پروژه ارتباط و غیره نگران نباشید . یا ابتدا اولین پیش نویس را بنویسید و نگران شکل نهایی مقاله نباشید این نگرانی را به آینده محول کنید . اگر تنها روی یک گام متمرکز شوید همه چیزهایی که می خواهید انجام دهید به طور خودکار حاصل می آید . شما نباید نگران شوید و هرکسی تصدیق می کند که شما به خواب هم احتیاج دارید . مطالعه کردن می تواند فرحبخش باشد .

رهنمود ها یی که بتواند به شما کمک کند تا به مطالعه کردن به شیوه ای موفقیت آفرین و مولد نزدیک شوید :

الف ) - زمانهایی را که می خواهید در یک روز به مطالعه اختصاص دهید ، بخش بندی کنید . انتخاب زمان مناسب ، اساسی است . برخی افراد ، صبحها به مؤثرترین شکل مطالعه می کنند و برخی عصرها را زمان مناسب می یابند . تنظیم زمان مطالعه برمبنای انطباق با ویژگی های شخصی ، نکته ای بسیار اساسی و با اهمیت است یعنی چه وقت شما در بهترین وضعیت هستید . اگر مشکل شما یافتن زمان مطالعه است احتمالاً شما عادت به انجام کارهایی دارید که شما را از مطالعه باز می دارد .

ب ) - محل مطالعه خود را انتخاب کنید و کاملاً مطالعه کردن در آن محل را رعایت کنید . محل باید نزدیک و ساکت باشد و شخص در آن به هیچ وجه دچار حواس پرتی نشود . آن محل باید تنها با مطالعه کردن تداعی شود . بسیاری از دانشجویان علی رغم نیت خوبی که دارند ولی مرتکب این خطا می شوند که محل خواب را به عنوان محل خاص مطالعه خود انتخاب می کنند . متاسفانه این دانشجویان خیلی زود در می یابند که این محل تنها چیزی را که نصیب آنها می کند چرت زدن و فرو رفتن در خواب است .

ج ) - فضایی که در آن درس می خوانید باید فرحبخش و لذت آفرین باشد . لباس راحتی بپوشید ، چای داغی بنوشید ، زمان خاصی به مطالعه اختصاص دهید . ترفندی که به شما کمک می کند تغییر دادن احساساتی است که نسبت به مطالعه کردن دارید . اگر این طور ، عمل کنید زمان مطالعه می توانید زمانی لذت بخش و مولد باشد . چرا وقتی می توانید به موفقیت نایل شوید ، شکست می خورید ؟ دانشجویان شکست می خورند چون نمی دانند چگونه مطالعه کنند یا نمی دانند مقصود از مطالعه کردن چیست . بهترین پندی که می توان  ارائه داد تا بتوانید به پیشرفت تحصیلی در خور توجه دست یابید ایجاد مهارتهای مطالعاتی صحیح است . نخست ، محیط مطالعه خوب ، میز مناسب ، صندلی راحت ، نور خوب ، دمای مناسب اتاق ، و یک جو ساکت فراهم کنید . مقصود این است که شما باید تمامی چیزهای درونی و بیرونی را که موجب حواس پرتی می شوند ، حذف کنید .

دوم ، پیش از شروع به کار ، مروری بر تکلیف محوله انجام دهید . ببینید انتظار می رود که با چه مهارتها ، واقعیتها و ایده ها در حد تسلط آشنا باشید . زمینه ای که انتظار می رود به آن مسلط باشید چیست . ابتدا به دشوارترین موضوع و مطلب بپردازید . یعنی زمانی که ذهن شما ، آماده ترین وضع را دارد و به سهولت مسایل را هضم می کند . یک برنامه درسی شکل دهید و آن را در اتاق خود نصب کنید . زمان مطالعه را وقتی در بهترین وضعیت روحی قرار دارید ، تنظیم کنید.  دانشجویان موفق با این نکته موافقند که جدول بندی هفتگی بهترین کارآمدی و نتایج را به دست می دهد .  انعطاف پذیری در برنامه ریزی برای ایجاد سازگاریها بر حسب نوع تکلیفی که انجام می دهید ، لازم است . سرانجام ، هم جزوه های  اساتید را بررسی کنید و هم موضوع درسی را مطالعه کنید . در واقع ، رهنمودهای مطالعاتی خاص را برای درسی که یاد می گیرید ، جویا شوید .

منبـــــع :

 www.zibaweb.com/ARTICLE11.htm